Άρθρο 25 Αποχωρητήρια

 Άρθρο 25 

Αποχωρητήρια 

1.   Σε κάθε κατάστημα ή εργαστήριο τροφίμων ή ποτών θα υπάρχει ανάλογος αριθμός αποχωρητηρίων για την εξυπηρέτηση του προσωπικού και των πελατών του.

2.   Από την υποχρέωση να διαθέτουν αποχωρητήρια απαλλάσσονται:

α)   Τα κυλικεία και μπαρ, που λειτουργούν σε μέγαρα και εξυπηρετούν το προσωπικό των γραφείων και καταστημάτων, που στεγάζονται σ’ αυτά, εφόσον δεν διαθέτουν τραπέζια και καθίσματα για την παραμονή πελατών και υπάρχουν δυνατότητες εξυπηρετήσεως του προσωπικού τους σε αποχωρητήρια του μεγάρου.

β)   Τα περίπτερα αναψυκτήρια, τα οποία δεν διαθέτουν καθίσματα και εξυπηρετούν μόνο διερχόμενους ή όρθιους πελάτες.

γ)   Τα καταστήματα των Δημοτικών ή Κοινοτικών Αγορών ή παρόμοιων συγκροτημάτων, το προσωπικό και οι πελάτες των οποίων θα εξυπηρετούνται στα κοινόχρηστα αποχωρητήρια, που έχει υποχρέωση να κατασκευάσει ο φορέας, που νέμεται το συγκρότημα των καταστημάτων τούτων.

δ)   Τα εξυπηρετούμενα μόνο διερχόμενους ή όρθιους πελάτες καταστήματα και τα εργαστήρια τροφίμων ή ποτών, αν στεγάζονται σε χώρους μεγάρου και εφόσον απασχολούνται σ’ αυτά μέχρι τρία, το πολύ, άτομα και υπάρχουν δυνατότητες εξυπηρετήσεως του προσωπικού τους σε αποχωρητήρια του μεγάρου.

ε)   Τα καταστήματα αρκετά περιορισμένης εκτάσεως μέχρι 15 τ.μ. με την προϋπόθεση ότι το προσωπικό τους θα είναι δυνατό να εξυπηρετείται σε υπάρχον εντός του ιδίου κτιρίου ή σε μικρή απόσταση από αυτό αποχωρητήριο, κοινόχρηστο η ιδιωτικό, για το οποίο ο καταστηματάρχης έχει δικαίωμα χρήσεως.

Η παράγραφος αυτή δεν έχει εφαρμογή στα καταστήματα, για τα οποία ειδικές διατάξεις της παρούσας ή άλλης Υγειονομικής Διατάξεως αναφέρουν ρητώς ότι είναι απαραίτητη η ύπαρξη αποχωρητηρίων σ’ αυτά.

3.   Ο απαραίτητος αριθμός αποχωρητηρίων καθορίζεται αναλόγως του αριθμού των καθισμένων πελατών, που είναι δυνατό να εξυπηρετηθούν στο κατάστημα ή των απασχολουμένων στο κατάστημα ή στο εργαστήριο ατόμων, ως ακολούθως :

α)   Για τα καταστήματα που εξυπηρετούν καθισμένους πελάτες και των δύο φύλων :

Αριθμός εξυπηρετ. πελατών    Απαραίτητος αριθμός αποχωρητηρίων Μέχρι 40                   1 αποχωρητήριο (ανδρών και γυναικών)

Από 41 μέχρι 120           2 αποχωρητήρια (1 ανδρ. και 1 γυναικ.)

Από 121 μέχρι 250          4      » 

(2   »    »  2    » )

Από 251 μέχρι 500          6      »  

(3   »    »  3    » )

Από 501 και πάνω για κάθε μία επί πλέον 500/άδα, ή μέρος αυτής, ατόμων δύο αποχωρητήρια επί πλέον των απαιτουμένων για τα 500 άτομα. Ως μέρος της 500/άδας ατόμων θα θεωρείται ο αριθμός ατόμων μεταξύ 100 και 500.

Αν τα αποχωρητήρια ανδρών υπερβαίνουν τα δύο, η Υγειονομική Υπηρεσία μπορεί κατά την κρίση της, να επιτρέψει την αντικατάσταση κατά το ένα τρίτο αυτών με ουρητήρια υγιεινού τύπου.

β.   Για καταστήματα που εξυπηρετούν καθισμένους πελάτες, ενός μόνο φύλου:

Αριθμός Εξυπηρ. Ατόμων     Απαραίτητος αριθ. αποχωρητηρίου μέχρι 40 1 αποχωρητήριο Από 41 μέχρι 120 

2      »

Από 121  »   200 

3      »

Από 201  »   300 

4      »

Από 301 και πάνω για κάθε μια επί πλέον 200/άδα, η μέρος αυτής, ατόμων ένα αποχωρητήριο επιπλέον των απαιτουμένων για τα 300 άτομα. Ως μέρος της 200/άδας ατόμων θα θεωρείται ο αριθμός ατόμων μεταξύ 50 και 200. Αν τα αποχωρητήρια ανδρών υπερβαίνουν τα δύο η Υγειονομική Υπηρεσία μπορεί, κατά την κρίση της, να επιτρέψει την αντικατάσταση κατά το ένα τρίτο αυτών με ουρητήρια υγιεινού τύπου.

γ.   Για καταστήματα και εργαστήρια τροφίμων ή ποτών αναλόγως του αριθμού των απασχολουμένων κατά βάρδια ατόμων:

Αριθμός Απασχολουμένων Ατόμων. Απαραίτητος αριθμός αποχωρητηρίου. μέχρι 15 1 αποχωρητήριο Από 16 μέχρι 40 

2      »

Από 41   »   70 

3      »

Από 71   »   100 

4      »

Από 101 και πάνω για κάθε μια επί πλέον 50/άδα, ή μέρος αυτής, απασχολουμένων ατόμων ένα αποχωρητήριο επί πλέον των απαιτουμένων για τα 100 άτομα. Ως μέρος της 50/άδας ατόμων θα θεωρείται ο αριθμός ατόμων μεταξύ 10 και 50.

Η κατά φύλο κατανομή του ανωτέρω αριθμού αποχωρητηρίων θα γίνεται ανάλογα με τον αριθμό των συνήθως απασχολουμένων στο κατάστημα ή στο εργαστήριο ανδρών και γυναικών.

Αν τα αποχωρητήρια ανδρών υπερβαίνουν τα δύο, η Υγειονομική Υπηρεσία μπορεί, κατά την κρίση της, να επιτρέψει την αντικατάσταση κατά το ένα τρίτο αυτών με ουρητήρια υγιεινού τύπου.

Στα καταστήματα, που εξυπηρετούν καθισμένους πελάτες, δεν είναι απαραίτητη η ύπαρξη αποχωρητηρίων προσωπικού, αν απασχολούνται σ’ αυτά λιγότερα από πέντε (5) άτομα. Σε τέτοιες περιπτώσεις το προσωπικό θα χρησιμοποιεί τα αποχωρητήρια των πελατών.

δ.   Στα καταστήματα, που βρίσκονται σε συγκοινωνιακούς κόμβους και προσφέρουν φαγητά, γλυκίσματα, αναψυκτικά κλπ. (εστιατόρια, ψητοπωλεία, ζαχαροπλαστεία, αναψυκτήρια κ.τ.ομ.) σε περαστικούς ταξιδιώτες, λόγω δε της θέσεως στην οποία βρίσκονται παρουσιάζουν μεγάλη κίνηση, πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον τέσσερα αποχωρητήρια, από δύο για κάθε φύλο. Ο αριθμός αυτός μπορεί να αυξηθεί κατά περίπτωση και κατά την κρίση της αρμόδιας Υγειονομικής Υπηρεσίας, αναλόγως των τοπικών συνθηκών.

4.   Τα αποχωρητήρια των καταστημάτων και εργαστηρίων τροφίμων ή ποτών θα βρίσκονται μέσα στο χώρο του καταστήματος ή του εργαστηρίου ή σε συνέχεια με αυτόν.

Μεταξύ των αποχωρητηρίων και του χώρου, στον οποίον βρίσκονται, θα παρεμβάλλονται ιδιαίτεροι προθάλαμοι, πλην των περιπτώσεων ορισμένων καταστημάτων, για τα οποία ειδικές διατάξεις της παρούσας ή άλλης Υγειονομικής Διατάξεως παρέχουν τη δυνατότητα εξαιρέσεως τους από την απαίτηση αυτή. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, αν δεν είναι δυνατή η κατασκευή τους μέσα στον χώρο του καταστήματος ή του εργαστηρίου ή σε συνέχεια με αυτόν, τα αποχωρητήρια επιτρέπεται να κατασκευάζονται και έξω από τον ανωτέρο χώρο, σε κατάλληλη θέση, η οποία θα βρίσκεται πλησιέστερα προς το κατάστημα ή το εργαστήριο από κάθε άλλο χώρο κυρίας χρήσεως (κατάστημα, κατοικία κλπ.) ξένης προς την επιχείρηση ιδιοκτησίας. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα παίρνονται τα απαραίτητα μέτρα για την εξασφάλιση της άνετης προσπελάσεως των πελατών και του προσωπικού προς τα αποχωρητήρια.

Ειδικότερα, προκειμένου για καταστήματα προσφοράς φαγητών, γλυκισμάτων, ποτών κλπ. σε καθισμένους πελάτες, πλην εκείνων που λειτουργούν μόνον κατά τη θερινή περίοδο, αν τα αποχωρήτηρια βρίσκονται έξω από το κτίριο, στο οποίο στεγάζεται το κατάστημα, ο χώρος προσπελάσεως των πελατών προς τα αποχωρητήρια θα είναι καλυμμένος κατά τρόπο που να μην επηρεάζεται από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες. Στα καταστήματα, στα οποία παρασκευάζονται και προσφέρονται σε καθισμένους πελάτες φαγητά ή γλυκίσματα ή άλλα παρασκευάσματα, τα αποχωρητήρια θα βρίσκονται μακριά από τους χώρους των παρασκευαστηρίων και πλύσεως σκευών και σε τέτοια θέση, ώστε να αποκλείεται η διέλευση των πελατών από τους χώρους αυτούς.

5.   Τα αποχωρητήρια και οι προθαλάμοι τους θα είναι μόνιμης κατασκευής (με τοίχους από τούβλα, πέτρες ή άλλα παρόμοια υλικά). Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, για τον διαχωρισμό των αποχωρητηρίων ή για την κατασκευή των προθαλάμων τους, μπορεί να επιτραπεί, κατά την κρίση της αρμόδιας Υγειονομικής Υπηρεσίας, η χρήση και άλλων κατασκευών από στέρεα και ανθεκτικά στην υγρασία υλικά, τα οποία παρέχουν τη δυνατότητα εξασφαλίσεως λείων και αδιαπότιστων εσωτερικών επιφανειών, όπως λ.χ. είναι οι κατασκευές από μεταλλικά πλαίσια (αλουμίνιο ή άλλο παρεμφερές μέταλλο), στα διάκενα των οποίων τοποθετούνται πλάκες πλαστικής ύλης (ΦΑΙΝΟΠΛΑΣΤ ή άλλο παρεμφερές υλικό) πάχους 8-10 χιλστ., χωρίς ιδιαίτερη επένδυση αν οι επιφάνειες είναι λείες, ή πλάκες αμιαντοτσιμέντου (ΕΛΛΕΝΙΤ κ.τ.ομ.) πάχους 10 χλιστ. τουλάχιστον επενδυμένες σε όλη την έκτασή τους με πλακίδια εφυλωμένης πορσελάνης, αν χρησιμοποιηθούν πλάκες αμιαντοτσιμέντου, οι εξωτερικές επιφάνειες τούτων θα καλύπτονται κατάλληλα, σε συνδιασμό με τις επιφάνειες των άλλων τοίχων του χώρου του καταστήματος ή του εργαστηρίου, ώστε να είναι λείες και αδιαπότιστες (π.χ. σπατουλάρισμα και χρωματισμός, κάλυψη με αδιάβροχη ταπετσαρία κλπ.).

Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση για την κατασκευή αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους ξυλοκατασκευών ή άλλων παρόμοιων κατασκευών από μη ανθεκτικά στην υγρασία υλικά. Τα προοριζόμενα για κάθε φύλο αποχωρητήρια και οι προθάλαμοι τους πρέπει να αποτελούν ιδιαίτερους χώρους, απομονωμένους μεταξύ τους με τοίχο ή άλλες κατάλληλες, σαν τις περιγραφόμενες ανωτέρω, κατασκευές και με ιδιαίτερες εισόδους. Σε μικρά καταστήματα, δυναμικότητας μέχρι 100 καθισμάτων, η Υγειονομική Υπηρεσία μπορεί, εφόσον θα διαπιστώσει ότι είναι ανέφικτος ο διαχωρισμός του, να επιτρέψει την ύπαρξη ενιαίου για τα αποχωρητήρια των δύο φύλων προθαλάμου, ο οποίος θα έχει εμβαδό τουλάχιστον ίσο με το άθροισμα των εμβαδών των αντίστοιχων αποχωρητηρίων.

Ενιαίος μπορεί να είναι και ο προθάλαμος συγκροτήματος αποχωρητηρίων, προοριζόμενων για την εξυπηρέτηση ατόμων του ίδιου φύλου. Οι εσωτερικές διαστάσεις κάθε αποχωρητηρίου, καθώς και του προθάλαμου του θα είναι 1 μ. Χ 1,20 μ. τουλάχιστον, το εμβαδόν δηλαδή αποχωρητηρίου και προθαλάμου δεν θα είναι μικρότερο από 2,50 τ.μ. ήτοι 1 μ. πλάτος Χ 2,50 μ. μήκος (1,20 μ. μήκος αποχωρητηρίου συν. 0,10 μ. πάχος του μεσότοιχου συν. 1,20 μ. μήκος προθαλάμου). Το ελεύθερο ύψος της οροφής των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους δεν θα είναι μικρότερο από 2,10 μ. Οι εσωτερικές επιφάνειες των τοίχων των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους θα είναι ομαλές, χωρίς προεξοχές ή εσοχές, και μέχρι ύψος 1,80 μ. λείες και αδιαπότιστες, καλλυμένες με πλακίδια εφυαλωμένης πορσελάνης ή με στιλβωμένο μάρμαρο, ώστε να πλένονται εύκολα. Η επένδυση των ανωτέρω επιφανειών με άλλα υλικά, όπως φορμάικα, λεπτά φύλλα πλαστικής ύλης κλπ., καθώς και με οποιδήποτε είδος χρώματος (ελαιόχρωμα, πλαστικό κλπ.) απαγορεύονται. Οι επιφάνειες των τοίχων πάνω από το 1,80 μ. ύψος θα υδροχρωματίζονται. Η οροφή των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους θα είναι κατασκευασμένη κατά κανόνα από πλάκα μπετόν, κατάλληλα σοβατισμένη, ώστε να είναι λεία, και υδροχρωματισμένη.

Επιτρέπεται η χρήση ψευδοροφής από ξύλο, όχι όμως από χάρτμπορ ή άλλα ευαίσθητα στην υγρασία υλικά. Η επιφάνεια της ξύλινης ψευδοροφής θα ελαιοχρωματίζεται. Τα δάπεδα των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους θα είναι από αδιαπότιστο, μη εύθριπτο και λείο υλικό (μωσαικό, πλάκες μαρμάρου κ.τ.ομ.) με ομαλές επιφάνειες και θα έχουν κλίση προς φρεάτιο αποχετεύσεως, καλυμμένο με σχάρα, για την τέλεια αποστράγγιση των νερών πλύσεως.

Οι γωνίες που σχηματίζονται από το δάπεδο και τους τοίχους θα είναι κατά προτίμηση κοίλες για να πλένονται εύκολα. Επίστρωση των δαπέδων των ανωτέρω χώρων με φύλλα πλαστικής ύλης ή με μουσαμά απαγορεύονται. Οι θύρες των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους θα είναι ελαιοχρωματισμένες ή στιλβωμένες θα ανοίγουν προς τα μέσα και θα κλείνουν αυτόματα με ειδικό μηχανισμό. Γενικά, όλοι οι χώροι των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους θα φωτίζονται και αερίζονται επαρκώς, είτε φυσικώς, είτε τεχνητώς. Για τον τεχνητό αερισμό θα τοποθετείται υποχρεωτικά κατάλληλη εγκατάσταση αερισμού (απαγωγός σωλήνας επαρκούς διαμέτρου με εξαεριστήρα). Τα παράθυρα θα καλύπτονται μόνιμα με συρματόπλεγμα Νο 16 για να εμποδίζεται η είσοδος των βλαβερών εντόμων. Η αποχέτευση των λυμάτων θα γίνεται με κλειστούς αγωγούς, είτε σε υπόνομο, είτε, αν δεν υπάρχει δίκτυο υπονόμων, σε ιδιωτικό υγεινό αποχετευτικό σύστημα, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες Υγειονομικές Διατάξεις για τη διάθεση των λυμάτων, όπως είναι η σηπτική δεξαμενή με απορροφητικό βόθρο, η στεγανή δεξαμενή κ.τ.ομ.. Οι λεκάνες των αποχωρητηρίων και ουρητηρίων, καθώς και οι νιπτήρες, θα είναι κατασκευασμένες από ανθεκτικό και τελείως αδιαπότιστο υλικό και θα έχουν λείες και ομαλές επιφάνειες (εφυαλωμένη πορσελάνη). Η χρήση λεκανών και νιπτήρων από τσιμέντο ή μωσαικό ή εφυλωμένο πηλό απαγορεύεται.

Επιβάλλεται γενικά η χρησιμοποίηση λεκανών αποχωρητηρίων υψηλού τύπου (ευρωπαικού). Οι λεκάνες θα απομονώνονται με υδραυλικούς σίφωνες, οι οποίοι θα αερίζονται κατάλληλα για την αποφυγή σιφωνισμού και διαφυγής αερίων. Επί των λεκανών θα υπάρχει, μόνιμα τοποθετημένο, ειδικό έδρανο και κάλυμμα.

Η λεκάνη θα συνδέεται με ειδικό υδραυλικό σύστημα καθαρισμού, με το οποίο θα εξασφαλίζεται η έκπλυσή της με πίεση. Πρέπει να αποκλείεται η τοποθέτηση για τον ανωτέρω σκοπό απλής υδραυλικής εγκαταστάσεως με κρουνό. Στον χώρο του αποχωρητηρίου θα υπάρχει πάντοτε χαρτί καθαριότητας, τοποθετημένο σε ειδική θήκη. Το μεταχειρισμένο χαρτί θα απορρίπτεται απευθείας στη λεκάνη και όχι στο δάπεδο ή σε οποιοδήποτε άλλο δοχείο. Εξαιρετικά, στα αποχωρητήρια γυναικών συνιστάται η ύπαρξη κατάλληλων μεταλλικών δοχείων με κάλυμμα, που θα ανοίγει με ειδικό ποδοκίνητο μηχανισμό (πεντάλι) στο οποίο θα απορρίπτονται άλλα, πλην των ακαθάρτων χαρτιών, ακάθαρτα είδη, όπως είναι οι σερβιέττες υγείας, τα οποία δεν πρέπει να απορρίπτονται στη λεκάνη για να μην προκαλούνται αποφράξεις του αποχετευτικού συστήματος. Σε κάθε αποχωρητήριο θα υπάρχει και μια κρεμάστρα ρούχων. Στον προθάλαμο του αποχωρητηρίου θα βρίσκεται ο νιπτήρας για το πλύσιμο των χεριών και πλησίον τούτου θήκη με σαπούνι (πλακίδια ή υγρό ή σκόνη), καθώς και πετσετοθήκη με χειροπετσέτες μιας χρήσεως (χάρτινες ή υφασμάτινες ατομικές, που θα πλένονται ύστερα από κάθε χρήση τους ή υφασμάτινη χειροπετσέτα τοποθετημένη σε κυλίνδρους ειδικής συσκευής κατά τρόπο, που να εξασφαλίζεται σε κάθε πελάτη καθαρό τμήμα αυτής) ή συσκευής στεγνώσεως των χεριών με ζεστό αέρα (αερόθερμο). Στον νιπτήρα θα υπάρχει εγκατάσταση συνεχούς παροχής νερού. Στο αποχετευτικό σύστημα, μεταξύ του νιπτήρα και του αγωγού απομακρύνσεως των ακάθαρτων νερών θα παρεμβάλλεται υδραυλικός σίφωνας.

6.   Οι χώροι των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους πρέπει να διατηρούνται σε καλή κατάσταση και καθαροί, απαλλαγμένοι από κάθε είδους ακαθαρσίες, μύγες και άλλα βλαβερά έντομα και από δυσοσμίες. Ιδιαίτερα, θα καταβάλλεται κάθε προσπάθεια για τη διατήρηση των λεκανών των αποχωρητηρίων και ουρητηρίων σε αρίστη κατάσταση και καθαρών. Ο καθαρισμός των αποχωρητηρίων και των προθαλάμων τους θα γίνεται με κάθε πρόσφορο απορρυπαντικό μέσο με την ευθύνη του καταστηματάρχη ή του νόμιμου εκπροσώπου του.

Απαγορεύεται να ασχολούνται με τον καθαρισμό των αποχωρητηρίων οι χειριστές τροφίμων ή ποτών και οι σερβιτόροι καθώς και οι βοηθοί τούτων.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, στα μικρής κινήσεως καταστήματα και εργαστήρια τροφίμων ή/και ποτών, είναι δυνατό να επιτραπεί ο καθαρισμός των αποχωρητηρίων από τον ίδιο τον καταστηματάρχη ή από άτομο της οικογένειάς του, έστω και αν είναι χειριστής τροφίμων ή ποτών, με την προυπόθεση ότι κατά την εκτέλεση της εργασίας αυτής θα χρησιμοποιούνται ειδικά για τον σκοπό αυτόν προοριζόμενη ενδυμασία (φόρμα ή μακρυά μπλούζα) και ελαστικά γάντια που θα διατηρούνται καθαρά σε ιδιαίτερο ερμάρι μακρυά από τρόφιμα. Ο καθαρισμός των κοινόχρηστων αποχωρητηρίων των Δημοτικών ή Κοινοτικών Αγορών ή των μεγάρων, στα οποία εξυπηρετείται το προσωπικό των στεγαζομένων σ’ αυτά καταστημάτων, εργαστηρίων, γραφείων κλπ., καθώς και των καταστημάτων που βρίσκονται σε συγκοινωνιακούς κόμβους και προσφέρουν φαγητά, γλυκίσματα, ποτά κλπ. σε περαστικούς ταξιδιώτες, θα γίνεται από υπάλληλο, που θα ορίζουν οι καταστηματάρχες ή ο φορέας, που νέμεται το συγκρότημα των καταστημάτων. Ο υπεύθυνος για τον καθαρισμό των αποχωρητηρίων είναι δυνατό να αμείβεται από τις εξυπηρετούμενες επιχειρήσεις ή από άτομα, που κάνουν χρήση των αποχωρητηρίων αυτών και τα οποία θα καταβάλουν τον καθορισμένο για κάθε χρήση αντίτιμο. Στα εργαστήρια τροφίμων ή ποτών και στα καταστήματα προσφοράς φαγητών, γλυκισμάτων, ποτών κλπ. σε καθισμένους πελάτες οι λεκάνες των αποχωρητηρίων και ουρητηρίων θα απολυμαίνονται καθημερινά με διάλυμα εγκεκριμένου αντισηπτικού, σύμφωνα με τις οδηγίες της αρμόδιας Υγειονομικής Υπηρεσίας.