Άρθρο 51 Όροι ιδρύσεως και λειτουργίας καταστηµάτων τροφίµων ή/ και ποτών σε χωριά µε πληθυσµό κάτω των 2.000 κατοίκων

1. Οι διατάξεις των άρθρων 15 µέχρι και 16 της παρούσας, για τους γενικούς και

ειδικούς όρους, που πρέπει να πληρούν τα καταστήµατα τροφίµων ή/ και ποτών (πλην των

άρθρων 41 και 44 για τα Κέντρα ∆ιασκεδάσεως και τις υπεραγορές τροφίµων, αντίστοιχα,

και αυτών που ρητώς αναφέρονται κατωτέρω στο παρόν άρθρο)  δεν εφαρµόζονται στα

καταστήµατα τροφίµων ή/και ποτών,  που ιδρύονται και λειτουργούν σε χωριά  µε

πληθυσµό κάτω των 2.000 κατοίκων, πλην εκείνων που έχουν χαρακτηρισθεί αρµοδίως ως

τουριστικά και των τοποθεσιών που παρουσιάζουν  µεγάλη τουριστική κίνηση

(αρχαιολογικοί χώροι, συγκοινωνιακοί κόµβοι, εθνικοί δρόµοι, κ.τ.όµ.)

 2. Τα καταστήµατα τροφίµων ή/και ποτών τα οποία ιδρύονται και λειτουργούν σε

χωριά  µε πληθυσµό κάτω των 2.000 κατοίκων, µε την επιφύλαξη των προαναφεροµένων

εξαιρέσεων, θα πληρούν τους κατωτέρω βασικούς όρους υγιεινής.

α.  Το οίκηµα θα είναι  µόνιµης κατασκευής  (λιθόκτιστο,  πλινθόκτιστο,  ή άλλα

παρόµοια κατασκευή).  Ως οίκηµα  µόνιµης κατασκευής,  θεωρείται και ο

προκατασκευασµένο λυόµενο οίκηµα,  εφόσον έχει εγκατασταθεί σε σταθερή βάση από

µπετόν και γενικά πληροί τους υγειονοµικούς όρους και προϋποθέσεις του Γενικού

Οικοδοµικού Κανονισµού και της παρούσας ή άλλης σχετικής Υγειονοµικής ∆ιατάξεως.

∆εν επιτρέπεται η λειτουργία των προαναφεροµένων καταστηµάτων σε παραπήγµατα από

ξύλα, λαµαρίνες ή άλλα παρεµφερή πρόχειρα υλικά.

Σε περιπτώσεις νόµιµης χρήσεως υπόγειου χώρου για την εγκατάσταση του

νεοϊδρυόµενου καταστήµατος τροφίµων ή/και ποτών,  ο ενδιαφερόµενος υποβάλλει τα

αναφερόµενα στην παρ. 5  του άρθρου 15  της παρούσας δικαιολογητικά,  στα οποία θα

φαίνεται ότι ο υπόγειος χώρος είναι χώρος κυρίας χρήσεως,  προοριζόµενος για

καταστήµατα,  ότι εξασφαλίζεται ο πλήρης αερισµός του χώρου και η ακίνδυνη

ηλεκτροδότησή του και ότι έχουν ληφθεί τα απαραίτητα  µέτρα πυρασφάλειας και

ασφαλείας του προσωπικού και των πελατών σε περιπτώσεις κινδύνου.

β.  Ο χώρος θα είναι ανάλογος  µε το είδος και τον κύκλο εργασιών του

καταστήµατος, κατά την κρίση της αρµόδιας Υγειονοµικής Επιτροπής ή, εν ελλείψει, της

Υγειονοµικής Υπηρεσίας, ώστε να εξασφαλίζεται η άνετη κυκλοφορία των πελατών και

του προσωπικού και να αποκλείεται η συµφόρηση τούτου µε εµπορεύµατα και έπιπλα, για

να γίνεται εύκολα ο καθαρισµός και πάντως δεν θα είναι µικρότερος από 12 τ.µ.

Ειδικότερα,  προκειµένου για εστιατόρια,  οινοµαγειρεία,  ψητοπωλεία και άλλα

καταστήµατα,  στα οποία παρασκευάζονται και προσφέρονται σε καθισµένους πελάτες

φαγητά ή γλυκίσµατα,  ο χώρος των καταστηµάτων τούτων θα είναι 15  τ.µ.  τουλάχιστον

(απαιτούµενος ελάχιστος χώρος για την εγκατάσταση του παρασκευαστηρίου 3  τ.µ.  του

συστήµατος πλύσεως σκευών 4 τ.µ. του ψυγείου, κλπ), αυξανόµενος για το αποχωρητήριο

εµβαδόν.

Προκειµένου για καφενεία, µπαρ και άλλα παρόµοια καταστήµατα,  ο χώρος

τούτων θα είναι τουλάχιστον 8 τ.µ. (απαιτούµενος ελάχιστος χώρος για την εγκατάσταση

του παρασκευαστηρίου 4 τ.µ. του συστήµατος πλύσεως των σκευών 2 τ.µ., του ψυγείου,

κλπ 2  τ.µ.),  αυξανόµενος κατά 1  τ.µ.  για κάθε χρησιµοποιούµενο κάθισµα και κατά το

απαραίτητο για το αποχωρητήριο εµβαδόν.

Προκειµένου για οβελιστήρια,  ο χώρος τούτων θα είναι τουλάχιστον 10  τ.µ.

(απαιτούµενος ελάχιστος χώρος για την εγκατάσταση της ψησταριάς 4  τ.µ.  του

συστήµατος πλύσεως των σκευών 2  τ.µ.,  του ψυγείου,  κλπ 2  τ.µ.),  αυξανόµενος κατά 1

τ.µ.  για κάθε χρησιµοποιούµενο κάθισµα και κατά το απαραίτητο για το αποχωρητήριο

εµβαδόν.

Σε περιπτώσεις λειτουργίας ως  µικτών δύο ή περισσοτέρων καταστηµάτων,  που

ανήκουν σε  µια από τις αναφερόµενες στην παρ. 3  του παρόντος άρθρου οµάδες,  το

καθένα από τα καταστήµατα αυτά θα είναι εγκαταστηµένο σε ιδιαίτερο,  νοητώς

χωρισµένο χώρο εµβαδού ίσου τουλάχιστον  µε το ανωτέρω καθοριζόµενο για κάθε είδος

καταστήµατος εµβαδόν.

Κατ’  εξαίρεση,  σε περιπτώσεις λειτουργίας ως  µικτών καφενείων ή  µπαρ και

καταστηµάτων παρασκευής φαγητών ή γλυκισµάτων,  για την εγκατάσταση του

παρασκευαστηρίου, του συστήµατος πλύσεως των σκευών, του ψυγείου, αρκεί ο χώρος 15

τ.µ. µε την ανάλογη συγκρότηση εστιατορίου ή οινοµαγειρείου ή ψητοπωλείου ή

ζαχαροπλαστείου κλπ, ο οποίος θα είναι κοινός, για τις αντίστοιχες λειτουργίες όλων των

καταστηµάτων του  µικτού καταστήµατος.  Σε περιπτώσεις όµως λειτουργίας ως  µικτών

καφενείων ή  µπαρ και οβελιστηρίου θα υπάρχει χώρος παρασκευαστηρίου του καφενείου

ή µπαρ, 4 τ.µ. τουλάχιστον, χώρος πλύσεως σκευών κοινός για το καφενείο ή µπαρ και το

οβελιστήριο, 4 τ.µ., τουλάχιστον, χώρος ψυγείου, κλπ 2 τ.µ.),και ιδιαίτερος χώρος , µέσα

στο κατάστηµα ή έξω απ’  αυτή  (στην αυλή ή στην πρασιά),  για την εγκατάσταση της

ψησταριάς του οβελιστηρίου 4 τ.µ. τουλάχιστον.

γ.  Το ύψος των καταστηµάτων του παρόντος άρθρου θα είναι το προβλεπόµενο

από τις σχετικές διατάξεις του Γενικού Οικοδοµικού Κανονισµού. Αν από βεβαίωση της

αρµόδιας Υπηρεσίας Πολεοδοµίας ή της Κοινοτικής Αρχής προκύπτει ότι κατά τον χρόνο

οικοδοµήσεως του κτιρίου,  στο,  οποίο στεγάζεται το κατάστηµα,  δεν ίσχυαν στο χωριό,

που βρίσκεται τούτο, οι διατάξεις του Γ.Ο.Κ. µπορεί να γίνει δεκτό και  µικρότερο ύψος,

κατά την κρίσης της αρµόδιας Υγειονοµικής Επιτροπής, ή εν ελλείψει, της Υγειονοµικής

Υπηρεσίας και πάντως όχι µικρότερο των 2,20 µ.

Αν κατάστηµα στεγάζεται σε υπόγειο,  χαρακτηριζόµενο από την αρµόδια

Υπηρεσία Πολεοδοµίας ως χώρος κύριας χρήσεως, το ύψος τούτου θα είναι τουλάχιστον

2,50 µ.

δ. Οι επιφάνειες των τοίχων θα είναι λείες και θα υδροχρωµατίζονται συχνά για να

διατηρούνται καθαρές,  εκτός αν ο καταστηµατάρχης επιθυµεί να τις χρωµατίσει  µε

ελαιόχρωµα ή πλαστικό χρώµα,  οπότε θα φροντίσει για τον τακτικό καθαρισµό τους  µε

πλύσιµο.

Απαγορεύεται η επικάλυψη των τοίχων των ανωτέρω καταστηµάτων  µε ψάθες ή

άλλα, µη αδιαπότιστα υλικά,  που δεν επιδέχονται πλύσιµο.  Αν ο καταστηµατάρχης

επιθυµεί την επικάλυψη των τοίχων του καταστήµατός του για λόγους διακοσµητικούς,

µπορεί να χρησιµοποιήσει για τον σκοπό αυτό αδιάβροχη ταπετσαρία ή ακόµη και

στιλβωµένο ξύλο. Επίσης απαγορεύεται η επικόλληση στους τοίχους αφισών, λιθογραφιών

κλπ διακοσµητικών,  διαφωτιστικών και ενηµερωτικών εντύπων υλικών,  εκτός αναναρτώνται τοποθετηµένα σε υαλόφρακτα πλαίσια ή

είναι κατασκευασµένα από σκληρό

χαρτόνι (ηµερολόγια τοίχου) και µε την προϋπόθεση ότι θα διατηρούνται καθαρά.

   Ο χρωµατισµός των τοίχων θα γίνεται  µε ανοικτά χρώµατα, µε ιδιαίτερη

προτίµηση στο λευκό.  Η χρησιµοποίηση σκούρων χρωµάτων για τον χρωµατισµό των

τοίχων των καταστηµάτων πρέπει να αποκλείεται.

ε. Η οροφή θα είναι καλής κατασκευής µε λεία επιφάνεια και ελαιοχρωµατισµένη,

αν είναι ξύλινη, ή υδροχρωµατισµένη, αν είναι από ασβεστοκονία.

Αν ο χώρος καταστήµατος καλύπτεται  µε κεραµωτή ή παρόµοιας κατασκευής

στέγη ή µε το ξύλινο δάπεδο του αµέσως υπερκείµενου ορόφου, θα υπάρχει ψευδοροφή ή

ανάλογη κατασκευή, σύµφωνα µε την παρ. 2 του άρθρου 19 της παρούσας.

στ. Το δάπεδο θα είναι κατασκευασµένο από αδιαπότιστο υλικό, µωσαϊκό, πλάκες

µαρµάρου ή πέτρας, ξύλο καλυπτόµενο  µε πλαστικό κ.τ.όµ.) και θα διατηρείται σε πολύ

καλή κατάσταση χωρίς ρωγµές ή κάθε άλλου είδους φθορές και καθαρό.

ζ. Ο αερισµός, φυσικός ή τεχνητός, θα είναι πλήρης.

η.  Ο αερισµός,  φυσικός ή τεχνητός,  θα είναι επαρκής.  Όπου υπάρχει δίκτυο της

∆.Ε.Η.  για τον τεχνητό φωτισµό θα χρησιµοποιούνται ηλεκτρικοί λαµπτήρες,  κατά

προτίµηση φθορισµού, επαρκούς εντάσεως, αλλιώς θα γίνεται χρήση κατάλληλων λυχνιών

υγραερίου, κ.τ. όµ. (ΛΟΥΞ), ικανών να εξασφαλίσουν επαρκή φωτισµό.

θ.  Η ύδρευση,  αν στο χωριό υπάρχει δίκτυο υδρεύσεως,  θα γίνεται υποχρεωτικά

από το δίκτυο αυτό. Αν το κοινοτικό δίκτυο υδρεύσεως δεν έχει επεκταθεί σε κατοικίες

και καταστήµατα ή αν για την ύδρευση των κατοίκων του χωριού χρησιµοποιούνται

κοινοτικές ή ιδιωτικές πηγές ή πηγάδι που απαραίτητα θα έχουν προστατευθεί κατάλληλα,

σύµφωνα  µε τις ισχύουσες Υγειονοµικές ∆ιατάξεις για τις υδρεύσεις,  το νερό θα

µεταφέρεται από το σηµείο υδροληψίας  µε ειδικά για τον σκοπό αυτό χρησιµοποιούµενα

δοχεία και θα αποθηκεύεται σε κατάλληλη δεξαµενή επαρκούς χωρητικότητας,

τουλάχιστον 1/2 κ.µ.

Τα δοχεία  µεταφοράς νερού θα είναι  µεταλλικά,  από γαλβανισµένη λαµαρίνα

χωρίς εσωτερικές συγκολλήσεις  µολύβδου ή πλαστικά,  από υγειονοµικώς αποδεκτή

πλαστική ύλη, και θα κλείνουν στεγανά.

Οι δεξαµενές αποθηκεύσεως νερού µπορεί να είναι κατασκευασµένες από µπετόν ή

γαλβανισµένη λαµαρίνα, χωρίς εσωτερικές συγκολλήσεις  µολύβδου, ή από υγειονοµικώς

αποδεκτή πλαστική ύλη και θα καλύπτονται στεγανά,  ώστε να εξασφαλίζεται το

περιεχόµενό τους από τις οποιεσδήποτε ρυπάνσεις κα µολύνσεις. Στον πυθµένα θα φέρουν

οπή  µε στρόφιγγα για την εκκένωση τους σε περίπτωση καθαρισµού τους. Το στόµιο του

σωλήνα εξόδου του νερού θα βρίσκεται σε ύψος 5 εκτστµ. από τον πυθµένα τους. Γενικά

οι διατάξεις του άρθρου 23  της παρούσας εφαρµόζονται και στα καταστήµατα του

παρόντος άρθρου.

Απαγορεύεται η  µεταφορά ή η αποθήκευση νερού σε δοχεία,  που είχαν

χρησιµοποιηθεί άλλοτε ως περιέκτες εντοµοκτόνων, φυτοφαρµάκων ή άλλων παρεµφερών

τοξικών ουσιών.

Η υδροληψία από τις δεξαµενές αποθηκεύσεως νερού θα γίνεται υποχρεωτικά  µε

κρουνούς και όχι µε εµβάπτιση σ’αυτές δοχείων.

ι. Η αποχέτευση των ακάθαρτων νερών των καταστηµάτων του παρόντος άρθρου

θα γίνεται  µε κλειστούς αγωγούς σε υπόνοµο ή βόθρο,  στεγανό ή απορροφητικό.  Η

διάθεση των ακάθαρτων νερών στην επιφάνεια του εδάφους ή σε δίκτυο υπονόµων

προοριζοµένων για την αποµάκρυνση µόνον των νερών της βροχής, απαγορεύεται.

ια. Αποχωρητήρια. Στα καταστήµατα, στα οποία παραµένουν καθισµένοι πελάτες

(καφενεία κ.τ.όµ.) θα υπάρχουν ένα ή δύο, κατά την κρίση της Υγειονοµικής Υπηρεσίας,

αποχωρητήρια,  τα οποία θα πληρούν τους κατωτέρω περιγραφόµενους όρους.  Αν τοκατάστηµα στεγάζεται στο ίδιο κτίριο  µε την κατοικία του καταστηµατάρχη,  το

οικογενειακό αποχωρητήριο είναι δυνατό να διατίθεται για χρήση και των πελατών του

καταστήµατος,  εφόσον βρίσκεται σε κατάλληλη θέση,  προσφερόµενη για τον σκοπό

αυτόν, και πληροί τους απαραίτητους όρους υγιεινής.

Το αποχωρητήριο θα βρίσκεται  µέσα στο κατάστηµα ή και έξω απ’  αυτό σε

κατάλληλη θέση, προς την οποία θα γίνεται εύκολα η προσπέλαση, και πλησιέστερα προς

το κατάστηµα ή τη κατοικία του καταστηµατάρχη από κάθε άλλο χώρο κυρίας χρήσεως

ξένης ιδιοκτησίας.  Η κατασκευή τούτου θα περιέχει τις απαραίτητες εγγυήσεις για την

αποφυγή δηµιουργίας ανθυγιεινών εστιών και ενοχλήσεως σε βάρος των γειτόνων. Αν το

αποχωρητήριο είναι ξερού τύπου, θα βρίσκεται οπωσδήποτε έξω από το κατάστηµα, υπό

τις αναφερόµενες ανωτέρω προϋποθέσεις.

Ο θάλαµος του αποχωρητηρίου θα είναι  µόνιµης κατασκευής,  οι δε εσωτερικές

επιφάνειες των τοίχων του θα είναι λείες και κατά προτίµηση αδιαπότιστες

(ελαιοχρωµατισµένες ή επενδυµένες  µε πλακίδια πορσελάνης).  Αν οι επιφάνειες των

τοίχων δεν είναι αδιαπότιστες, θα ασβεστοχρίζονται συχνά και θα διατηρούνται καθαρές.

Το εσωτερικό θα αερίζεται πλήρως από παράθυρο ικανών διαστάσεων,  στο οποίο θα

υπάρχει συρµατόπλεγµα Νο 16 για να εµποδίζεται η είσοδος  µυγών και άλλων βλαβερών

εντόµων  µε ειδικό  µηχανισµό.  Η Υγειονοµική Υπηρεσία  µπορεί να επιβάλλει την

κατασκευή προθαλάµου στο αποχωρητήριο, αν κρίνει ότι είναι απαραίτητη η αποµόνωση

τούτου από το περιβάλλον.

Οι λεκάνες,  ψηλού  (ευρωπαϊκού)  ή επιπέδου  (τουρκικού)  τύπου,  θα έχουν

οπωσδήποτε σιφώνι και θα συνδέονται  µε υδραυλική εγκατάσταση  (καζανάκι)  για το

πλύσιµό τους  µε πίεση. Αν το αποχωρητήριο είναι ξερού τύπου, στον υποδοχέα  (λάκκο)

του οποίου δεν επιτρέπεται η απόρριψη υγρών,  γενικά,  θα πρέπει να αποκλείεται η  µε

οποιοδήποτε τρόπο είσοδος σ’  αυτόν επιφανειακών ή υπόγειων νερών,  θα

χρησιµοποιούνται δε ανοικτές λεκάνες.  Αν στο εµπόριο δεν υπάρχουν τέτοιες λεκάνες,

αντί λεκάνης, θα αφήνεται στην πλάκα καλύψεως του υποδοχέα οπή ικανής διαµέτρου (20

µέχρι 25  εκτστµ.), ώστε να αποφεύγεται η ρύπανση του δαπέδου και η χρήση νερού για

τον καθαρισµό του. Οι κάθε είδους λεκάνες αποχωρητηρίων, πλην εκείνων του επίπεδου

τύπου,  θα καλύπτονται  µε ειδικό κάλυµµα.  Αν σε αποχωρητήρια ξερού τύπου

χρησιµοποιείται,  αντί της ειδικής λεκάνης,  η οπή αυτή θα καλύπτεται ύστερα από κάθε

χρήση µε ξύλινο ή µεταλλικό κάλυµµα, το οποίο θα φέρει χειρολαβή.

Στον θάλαµο του αποχωρητηρίου θα υπάρχει χαρτί υγείας,  το οποίο  µετά τη

χρησιµοποίησή του θα απορρίπτεται στη λεκάνη ή,  επί αποχωρητηρίων ξερού τύπου,

απευθείας στον υποδοχέα.

Στα αποχωρητήρια θα υπάρχει ακόµη και νιπτήρας  µε εγκατάσταση νερού και

αποχέτευση,  για το πλύσιµο των χεριών.  Αν στο αποχωρητήριο υπάρχει προθάλαµος,  ο

νιπτήρας θα βρίσκεται στο χώρο αυτόν,  άλλως θα έχει τοποθετηθεί στον θάλαµο του

αποχωρητηρίου.  Πλησίον του νιπτήρα θα υπάρχει σαπούνι και εδική συσκευή για

χαρτοπετσέτες χεριών.

Η θέση και η απόσταση οποιουδήποτε υποδοχέα αποχωρητηρίου σε σχέση  µε

πηγές ή πηγάδια ή µε ακτές οµαδικής κολυµβήσεως και µε θεµέλια κτιρίων, καθώς και µε

τον υδροφόρο ορίζοντα,  θα είναι,  ανάλογα  µε το είδος του υποδοχέα και τη φύση του

εδάφους, η οριζόµενη µε τις σχετικές Υγειονοµικές ∆ιατάξεις για τη διάθεση των λυµάτων

και, προκειµένου για απόσταση από θεµέλια κτιρίων, µε τις διατάξεις του Γ.Ο.Κ.

Η χρήση αποχωρητηρίων ξερού τύπου πρέπει να θεωρείται σαν λύση ανάγκης και

θα γίνεται  µόνο  µε την υπόδειξη και κατά την κρίση της αρµόδιας Υγειονοµικής

Υπηρεσίας,  ανάλογα  µε τις τοπικές συνθήκες  (φύση του εδάφους,  βάθος υδροφόρου

ορίζοντα, θέση πηγών ή φρεάτων, κ.λπ.), σύµφωνα πάντοτε  µε τις σχετικές διατάξεις τηςΥγειονοµικής ∆ιατάξεως για τη διάθεση των λυµάτων. Απαγορεύεται η ρίψη νερών στους

υποδοχείς των αποχωρητηρίων ξερού τύπου και πρέπει να αποκλείεται η είσοδος σ’

αυτούς επιφανειακών ή υπόγειων νερών.  Η αποχέτευση των ακάθαρτων νερών του

νιπτήρα αποχωρητηρίων ξερού τύπου και πρέπει να αποκλείεται η είσοδος σ’  αυτούς

επιφανειακών ή υπόγειων νερών.  Η αποχέτευση των ακάθαρτων νερών του νιπτήρα

αποχωρητηρίου ξερού τύπου θα γίνεται µε κλειστούς αγωγούς σε βόθρο, που θα βρίσκεται

σε κατάλληλη θέση και απόσταση από τον υποδοχέα του αποχωρητηρίου,  ώστε να

αποκλείεται η είσοδος των νερών σ’  αυτόν.  Αν αυτό είναι τελείως ακατόρθωτο,  η

Υγειονοµική Υπηρεσία µπορεί να δεχθεί την τοποθέτηση του νιπτήρα πλύσεως χεριών σε

κάποια άλλη κατάλληλη θέση.

ιβ.  Παρασκευαστήριο.  Τα καταστήµατα στα οποία παρασκευάζονται φαγητά ή

γλυκίσµατα  (εστιατόρια,  οινοµαγειρεία,  ψητοπωλεία,  ζαχαροπλαστεία κ.τ.όµ.)  θα

διαθέτουν για τον σκοπό αυτόν ιδιαίτερο,  έστω νοητώς,  χωρισµένο χώρο ανάλογα

εµβαδού,  κατά την κρίση της αρµόδιας Υγειονοµικής Υπηρεσίας και πάντως όχι

µικρότερο από 8 τ.µ. Έτσι ψητοπωλεία ή ψησταριά, εµβαδού 4 τ.µ. περίπου, αποτελούσα

µέρος του ανωτέρω παρασκευαστηρίου, µπορεί να βρίσκεται έξω από το κυρίως

κατάστηµα,  στην πρασιά ή στην αυλή του, µε την προϋπόθεση ότι θα είναι κλειστή

(υαλόφρακτη ή άλλη στέρεη κατασκευή) και ότι παίρνονται τα απαραίτητα µέτρα, ώστε να

µην ενοχλούνται οι περίοικοι από τις οσµές και τα αέρια καύσεως.

Στα καφενεία,  καφέ  µπαρ και οβελιστήρια ο χώρος του παρασκευαστηρίου,

νοητώς,  χωρισµένος από το άλλο κατάστηµα,  θα είναι 4  τ.µ.  περίπου.  Ιδιαίτερα,  στα

οβελιστήρια το παρασκευαστήριο (ψησταριά) µπορεί να βρίσκεται έξω από το κατάστηµα,

στην αυλή ή πρασιά του, µε την προϋπόθεση ότι θα είναι τελείως κλειστό  (υαλόφρακτο ή

άλλη στέρεη κατασκευή)  και θα παίρνονται τα απαραίτητα  µέτρα,  ώστε να  µην

ενοχλούνται οι περίοικοι από τις οσµές και τα αέρια καύσεως.

Στα καφενεία, καφέ  µπαρ και οβελιστήρια επιτρέπεται, αν δεν υπάρχει στο χωριό

εστιατόριο ή οινοµαγειρείο ή ψητοπωλείο,  να παρασκευάζονται περιστασιακά ορισµένα

πρόχειρα φαγητά  (πατάτες και αυγά τηγανιστά κ.τ.όµ.)  για εξυπηρέτηση περαστικών

ατόµων (υπάλληλοι κ.λπ).

Για την απαγωγή των καπνών,  οσµών και αερίων καύσεως θα υπάρχει στο

παρασκευαστήριο των ανωτέρω καταστηµάτων απαγωγικό σύστηµα, το οποίο θα φθάνει

µέχρι τη στέγη του κτιρίου,  στο οποίο στεγάζεται το κατάστηµα,  ή  µέχρι το ύψος του

τυχόν υπάρχοντος ψηλότερου γειτονικού κτιρίου.  Το άνοιγµα της χοάνης του ανωτέρω

απαγωγικού συστήµατος θα βρίσκεται πάνω από την εστία και θα είναι επαρκών

διαστάσεων, ώστε να καλύπτεται ολόκληρη η επιφάνεια της εστίας.

Εξαιρούνται από την υποχρέωση να διαθέτουν το ανωτέρω απαγωγικό σύστηµα τα

καφενεία και τα καταστήµατα,  τα οποία χρησιµοποιούν κουζίνες ή κλιβάνους,  που

λειτουργούν µε ηλεκτρικό ρεύµα ή υγραέριο, εκτός αν ψήνονται σ’ αυτά κρέας, ψάρια και

άλλα φαγητά,  κατά το ψήσιµο των οποίων παράγονται αέρια και έντονες οσµές,  που

ενοχλούν τους γείτονες και τους πελάτες.

ιγ.  Χώρος πλύσεως σκευών.  Στα καταστήµατα τα οποία προσφέρονται σε

καθισµένους πελάτες φαγητά, γλυκίσµατα ή άλλα παρασκευάσµατα και ποτά θα υπάρχει

νοητώς χωρισµένος χώρος ανάλογου εµβαδού και  µε την απαραίτητη συγκρότηση για το

πλύσιµο των σκευών, ως ακολούθως:

 (1).  Στα καφενεία,  καφέ  µπαρ χώρος 2  τ.µ.  τουλάχιστον,  στον οποίο θα υπάρχει

σύστηµα πλύσεως σκευών µε µια τουλάχιστον λεκάνη, και εγκατάσταση ζεστού και κρύου

νερού µε ρυθµιζόµενο κρουνό (µπαταρία) και αποχέτευση.

Τα σκεύη  (ποτήρια,  κύπελλα καφέ,  πιατέλα και κουτάλια γλυκού,  αφού

σαπουνιστούν στη λεκάνη του ανωτέρω συστήµατος  µε ζεστό νερό και σαπούνι ή άλλοκατάλληλο αποδεκτό από υγιεινής απόψεως υγρό απορρυπαντικό θα ξεπλύνονται  µε

άφθονο τρεχούµενο νερό.

 (2) Στα εστιατόρια,  οινοµαγειρεία, ψητοπωλεία,  οβελιστήρια και ζαχαροπλαστεία

χώρος 4  τ.µ.  τουλάχιστον στο οποίο θα υπάρχει σύστηµα πλύσεως σκευών  µε δύο

τουλάχιστον λεκάνες και εγκατάσταση ζεστού και κρύου νερού  µε ρυθµιζόµενο κρουνό

(µπαταρία) και αποχέτευση.

Τα πιάτα και τα µαχαιροπήρουνα ή άλλα σκεύη, που έχουν χρησιµοποιηθεί για την

παρασκευή,  ή προσφορά φαγητών ή γλυκισµάτων, µετά την αποµάκρυνση των τυχών

υπολειµµάτων, θα πλύνονται στην πρώτη λεκάνη του ανωτέρω συστήµατος µε πολύ ζεστό

νερό και σαπούνι ή άλλο κατάλληλο αποδεκτό από υγιεινής απόψεως υγρό

απορρυπαντικό,  ώστε να διαλυθούν και αποµακρυνθούν τα λίπη,  οι σάλτσες κ.λπ.,  και

ακολούθως,  αφού αποµακρυνθεί το ακάθαρτο νερό,  που περιέχει η πρώτη λεκάνη,  θα

σαπουνίζονται σ’  αυτή  µε ζεστό νερό κ.λπ.  και θα ξεπλύνονται στη δεύτερη λεκάνη  µε

άφθονο τρεχούµενο νερό.

Τα ποτήρια θα σαπουνίζονται στη δεύτερη λεκάνη  µε ζεστό νερό και σαπούνι ή

άλλο κατάλληλο απορρυπαντικό και ακολούθως θα ξεπλύνονται  µε άφθονο τρεχούµενο

νερό.

 (3) Σε περιπτώσεις  µικτών καταστηµάτων καφενείων ή καφέ  µπαρ  µε εστιατόριο,

οινοµαγειρείο,  ψητοπωλείο,  οβελιστήριο ή ζαχαροπλαστείο,  ο χώρος πλύσεως σκευών

τούτων και η συγκρότησή του θα είναι σύµφωνη µε την περίπτωση (2), για δε το πλύσιµο

σκευών θα ακολουθείται η περιγραφόµενη στην περίπτωση αυτή διαδικασία.

Τα συστήµατα πλύσεως σκευών θα είναι κατασκευασµένα κατά προτίµηση από

ανοξείδωτο  µέταλλο ή  µάρµαρο,  χωρίς να αποκλείονται και τα κατασκευασµένα από

µωσαϊκό, δεν θα έχουν εσωτερικές γωνίες και στον πυθµένα κάθε λεκάνης θα υπάρχει οπή

µε πώµα, για την αποµάκρυνση ή, όταν χρειάζεται η κατακράτηση του νερού.

Για την εξασφάλιση ζεστού νερού θα χρησιµοποιείται,  όπου υπάρχει δίκτυο της

∆.Ε.Η.,  ηλεκτρικός θερµοσίφωνας,  ή σε αντίθετη περίπτωση,  όποιο άλλο για τον σκοπό

αυτό σύστηµα θα υποδείξει η αρµόδια Υγειονοµική Υπηρεσία.

Απαγορεύεται το πλύσιµο των σκευών σε κοινό δοχείο «µαστέλλο».

ιδ. Έπιπλα, ψυγεία, εργαλεία, σκεύη, κ.λπ. Τα χρησιµοποιούµενα έπιπλα  (πάγκοι,

τραπέζι, καθίσµατα, προθήκες, ερµάρια, ράφια, κ.λπ) θα διατηρούνται σε καλή κατάσταση

και καθαρά.

Στα καταστήµατα, στα οποία προσφέρονται και καταναλώνονται φαγητά έστω και

περιστασιακά,  τα τραπέζια θα χρησιµοποιούνται για τον σκοπό αυτόν,  θα καλύπτονται

απαραίτητα  µε καθαρό τραπεζοµάντιλο ή,  στην ανάγκη, µε φύλλο καθαρού άσπρου

χαρτιού.

Στα καταστήµατα του παρόντος άρθρου θα υπάρχουν υαλόφρακτες προθήκες ή

ερµάρια για τη φύλαξη των σκευών και των τροφίµων, που τρώγονται όπως έχουν, χωρίς

προηγουµένως να ψηθούν ή βρασθούν ή αποφλοιωθούν και δεν είναι ευαλλοίωτα. Τέτοια

τρόφιµα,  αν έχουν ανάγκη αερισµού  (π.χ.  άρτος ή γλυκά ταψιού όταν βγαίνουν από τον

κλίβανο) θα τοποθετούνται σε προθήκες κλεισµένες  µε συρµατόπλεγµα Νο 16, οι οποίες

θα βρίσκονται σε χώρους, που δεν επηρεάζονται από τον κονιορτό, και άλλες ρυπάνσεις.

Η έκθεση των ανωτέρω τροφίµων εκτός προθηκών απαγορεύεται.

Τα ευαλλοίωτα τρόφιµα θα διατηρούνται σε κατάλληλα ψυγεία επαρκούς

χωρητικότητας υπό σταθερή χαµηλή θερµοκρασία 0

ο

 µέχρι +7

ο

 C το πολύ, ανάλογα µε το

είδος του τροφίµου και τον επιθυµητό χρόνο συντηρήσεώς του,  ή προκειµένου για

κατεψυγµένα προϊόντα,  το πολύ –18

ο

 C.  Απαγορεύεται η διατήρηση ευαλλοίωτων

τροφίµων εκτός ψυγείων. Όπου υπάρχει δίκτυο της ∆.Ε.Η.  τα ψυγεία θα είναι ηλεκτρικά,  άλλως  µπορεί να

χρησιµοποιηθούν και άλλου τύπου ψυγεία, όπως πετρελαίου, υγραερίου κ.τ.όµ., τα οποία

θα έχουν τη δυνατότητα να εξασφαλίζουν την ανωτέρω σταθερή χαµηλή θερµοκρασία.

Στα ψυγεία θα υπάρχουν  µονίµως θερµόµετρα για να ελέγχεται η ψύξη τους. Τα

ψυγεία θα διατηρούνται συνεχώς απόλυτα καθαρά,  τα δε τρόφιµα θα τοποθετούνται σ’

αυτά µε τάξη και κατά τρόπο που να µην αλληλοεπηρεάζονται.

Τα ξύλα κοπής κρέατος στα κρεοπωλεία, µαγειρεία, ψητοπωλεία και οβελιστήρια

θα διατηρούνται σε πολύ κατάσταση, χωρίς ρωγµές ή άλλες φθορές, και θα έχουν οµαλή

επιφάνεια. Μετά το τέλος της εργασίας θα καθαρίζονται και θα πλύνονται  µε ζεστό νερό

και σαπούνι. Τόσο κατά τις ώρες εργασίας, όταν δεν χρησιµοποιούνται, όσο και  µετά το

τέλος αυτής,  αφού πλυθούν,  τα ξύλα κοπής κρέατος θα καλύπτονται  µε κατάλληλο

µεταλλικό κάλυµµα.

Τα χρησιµοποιούµενα σκεύη και εργαλεία γενικά θα διατηρούνται σε καλή

κατάσταση και απόλυτα καθαρά.  Σκεύη και εργαλεία,  που παρουσιάζουν ρωγµές,

οξειδώσεις ή άλλες φθορές αποµακρύνονται µε την ευθύνη του καταστηµατάρχη.

Αν το κατάστηµα προσφέρει για χρήση από τους πελάτες παιγνιόχαρτα,  τάβλια,

κ.λπ, τα είδη αυτά θα διατηρούνται σε καλή κατάσταση και θα καθαρίζονται συχνά, ώστε

να είναι πάντα απόλυτα καθαρά.  Φθαρµένα και ακάθαρτα παιγνιόχαρτα θα

αποµακρύνονται ή θα καταστρέφονται µε τη φροντίδα του καταστηµατάρχη

ιε. Καθαριότητα. Όλοι γενικά οι χώροι των καταστηµάτων το παρόντος άρθρου θα

διατηρούνται απόλυτα καθαροί  µε τη φροντίδα και την ευθύνη του καταστηµατάρχη. Τα

δάπεδα θα σκουπίζονται καθηµερινά  µετά το τέλος ή πριν από την έναρξη της εργασίας

και θα πλύνονται τακτικά,  τουλάχιστον  µια φορά την εβδοµάδα,  κατά προτίµηση κάθε

∆ευτέρα, ή και συχνότερα, κατά την εκτίµηση της αρµόδιας Υγειονοµικής Υπηρεσίας. Οι

τοίχοι θα ασβεστοχρίζονται ή,  αν είναι αδιαπότιστοι,  θα πλύνονται συχνά,  ώστε να

διατηρούνται καθαροί.

∆εν θα υπάρχουν ποντικοί ή περιττώµατα αυτών,  κατσαρίδες, µύγες,  αράχνες,  ή

άλλα βλαβερά έντοµα,  των οποίων η παρουσία στο κατάστηµα θα αποτελεί ένδειξη

ακαθαρσίας.  Οι καταστηµατάρχες  µπορούν να απευθύνονται στην αρµόδια Υγειονοµική

Υπηρεσία και να ζητούν οδηγίες για τα ενδεικνυόµενα  µέσα αποτελεσµατικότερης και

ακίνδυνης για τον άνθρωπο καταπολεµήσεως των ποντικών και βλαβερών εντόµων.

Απαγορεύεται η διατήρηση ή η είσοδος κατοικίδιων ζώων στα καταστήµατα του

παρόντος άρθρου. Για την παρουσία τέτοιων ζώων στο κατάστηµα φέρει όλη την ευθύνη ο

καταστηµατάρχης.

Τα κάθε είδους απορρίµµατα θα συγκεντρώνονται σε ειδικά κατάλληλα δοχεία,

µεταλλικά ή πλαστικά,  που θα κλείνουν ερµητικά,  ή σε πλαστικές ειδικές σακούλες και

ακολούθως θα µεταφέρονται στους αγρούς, όπου θα θάπτονται.

ιστ.  Προσωπικό.  Οι απασχολούµενοι στα καταστήµατα του παρόντος άρθρου,

ανεξάρτητα από τη σχέση  µε την επιχείρηση  (καταστηµατάρχες ή  µέλη των οικογενειών

τους ή υπάλληλοι),  θα είναι καθαροί και υγιείς και θα έχουν εφοδιασθεί  µε ατοµικό

βιβλιάριο υγείας,  το οποίο θα εκδίδεται και θα θεωρείται σύµφωνα  µε το άρθρο 36  της

παρούσας.

Κατά την ώρα της εργασίας τους οι ανωτέρω θα φορούν καθαρή ανοικτόχρωµη

µπούζα και,  αν ασχολούνται  µε την παρασκευή φαγητών ή γλυκισµάτων,  οµοιόχρωµη

ποδιά και σκούφο. Τα ενδύµατα του προσωπικού θα κρέµονται σε κρεµάστρα µακριά από

τα τρόφιµα.

 3. Επιτρέπεται να λειτουργούν ως µικτά δύο ή περισσότερα καταστήµατα µιας από

τις ανωτέρω οµάδες καταστηµάτων:

α. Παντοπωλείο, οπωρολαχανοπωλείο, κρεοπωλείο ή άλλο παρόµοιο κατάστηµα. β. Παντοπωλείο, καφενείο, καφέ µπαρ, οινοπωλείο.

γ.  Καφενείο,  καφέ  µπαρ,  εστιατόριο,  οινοµαγειρείο,  ψητοπωλείο,  οβελιστήριο ή

άλλο παρόµοιο κατάστηµα.

δ. Κρεοπωλείο, ψητοπωλείο, οβελιστήριο.

ε. Καφενείο, καφέ µπαρ, ζαχαροπλαστείο.

Το καθένα από τα ανωτέρω συστεγαζόµενα καταστήµατα θα είναι εγκαταστηµένο

σε ιδιαίτερο, νοητώς χωρισµένο, χώρο εµβαδού ίσου τουλάχιστον  µε το προαναφερόµενο

(παρ. 2  περιπτ.  β,  ιβ,  και ιγ)  κατά περίπτωση εµβαδόν.  Κατ’  εξαίρεση,  σε περίπτωση

λειτουργίας  µικτού καταστήµατος ψητοπωλείου ή οβελιστηρίου  µε κρεοπωλείο οι χώροι

των συστεγαζόµενων αυτών καταστηµάτων θα είναι σαφώς χωρισµένοι  µε χώρισµα

στέρεης κατασκευής.

 4. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρµόζονται µε ελαφρές παρεκκλίσεις, κατά

την κρίση της αρµόδιας Υγειονοµικής Υπηρεσίας,  και για τα καταστήµατα

σεισµόπληκτων περιοχών,  που  µεταστεγάζονται αναγκαστικά λόγω καταστροφής των

οικηµάτων, στα οποία στεγαζόνταν κατά τον χρόνο που συνέβησαν οι σεισµοί και για την

οποία χορηγούνται προσωρινές άδειες λειτουργίας τους, σύµφωνα µε την παρ. 8 άρθρου 6

της παρούσας.