Άρθρο 52 Εργαστήρια Τροφίμων και Ποτών

1.   Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται στα εργαστήρια παρασκευής ή επεξεργασίας ή / και συσκευασίας τροφίμων ή ποτών, των οποίων τα προιόντα προορίζονται να διατεθούν κατά κύριο λόγο σε καταστήματα λιανικής πωλήσεως.

2.   Ο προοριζόμενος για την εγκατάσταση εργαστηρίου τροφίμων ή ποτών χώρος θα είναι επαρκής, ανάλογα με τη δυναμικότητα παραγωγής τους, και θα αποτελείται από τα κατωτέρω ιδιαίτερα διαμερίσματα, τα οποία θα έχουν εμβαδόν τουλάχιστον το αντίστοιχο οριζόμενο για το καθένα από αυτά και τον απαραίτητο, ανάλογα με το είδος του εργαστηρίου, εξοπλισμό:

α.   Διαμέρισμα παρασκευής ή επεξεργασίας ή / και συσκευασίας των τροφίμων ή ποτών.

Το εμβαδόν του διαμερίσματος τούτου θα είναι επαρκές, ώστε να επιτρέπει την εγκατάσταση όλων των μηχανημάτων, συσκευών και επίπλων, που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση των προβλεπόμενων λειτουργιών, τον εύκολο καθαρισμό του και την άνετη και ανεμπόδιστη διακίνηση του απασχολούμενου σ’ αυτό προσωπικού και γενικά να εξασφαλίζει τις απαραίτητες υγιεινές συνθήκες λειτουργίας του τμήματος τούτου.

Πάντως το διαμέρισμα αυτό δεν θα είναι μικρότερο από 50 τ.μ..

Στο ανωτέρω διαμέρισμα θα υπάρχουν όλα τα απαραίτητα για την επεξεργασία, παρασκευή ή / και συσκευασία των τροφίμων ή ποτών μηχανήματα, συσκευές και έπιπλα, καθώς, και προκειμένου για εργαστήρια στα οποία απασχολούνται περισσότερα από τρία άτομα, νιπτήρες με ρυθμιζόμενη εγκατάσταση ζεστού και κρύου νερού (μπαταρία), σαπούνι και χειροπετσέτες μιας χρήσεως. Οι νιπτήρες αυτοί είναι άσχετοι με τους υπάρχοντες στους προθαλάμους των αποχωρητηρίων και θα βρίσκονται όσο το δυνατό πλησιέστερα στις θέσεις εργασίας,προοριζόμενοι για το πλύσιμο των χρησιμοποιούμενων εργαλείων και των χεριών του προσωπικού κατά τη διάρκεια της εργασίας τους.

β.   Διαμέρισμα πλύσεως των χρησιμοποιούμενων στο εργαστήριο σκευών εργαλείων ή και δοχείων, εμβαδού 8 τ.μ. τουλάχιστον, στον οποίο θα υπάρχει σύστημα πλύσεως με δύο βαθειές λεκάνες, εγκατάσταση τρεχούμενου ζεστού και κρύου νερού με ρυθμιζόμενο κρουνό (μπαταρία) και εγκατάσταση αποχετεύσεως. Το διαμέρισμα τούτο μπορεί να συνυπάρχει με το προηγούμενο διαμέρισμα σε ενιαίο χώρο, εμβαδού ίσου τουλάχιστον με το άθροισμα των προβλεπόμενων ανωτέρω για το καθένα από τα διαμερίσματα αυτά εμβαδών, προκειμένου για μικρά εργαστήρια, κατά την κρίση της Υγειονομικής Υπηρεσίας, και με την προυπόθεση ότι το σύστημα πλύσεως σκευών θα είναι σε τέτοια θέση, ώστε να μη ρυπαίνονται τα τρόφιμα.

Το διαμέρισμα πλύσεως σκευών κλπ. δεν είναι απαραίτητο στα εργαστήρια, στα οποία οι διαδικασίες παρασκευής ή επεξεργασίας ή / και συσκευασίας τροφίμων ή ποτών δεν απαιτούν χρήση σκευών ή δοχείων.

Στα εργαστήρια όμως αυτά θα υπάρχει ένας νεροχύτης με ζεστό και κρύο τρεχούμενο νερό για το πλύσιμο των χρησιμοποιούμενων εργαλείων και των χεριών των απασχολούμενων ατόμων.

Προκειμένου για εργαστήρια στα οποία χρησιμοποιούνται περιέκτες πολλαπλής χρήσεως για τη συσκευασία τροφίμων ή ποτών, το πλύσιμο των περιεκτών τούτων θα γίνεται με αυτόματα μηχανικά πλυντήρια, εγκατεστημένα σε ιδιαίτερο επαρκή χώρο και θα περιλαμβάνει σε γενικές γραμμές τις ακόλουθες φάσεις:

1.   Πρόπλυση με χρήση κατάλληλου και αποδεκτού από υγειονομικής απόψεως απορρυπαντικού. Αν χρησιμοποιούνται γιάλινες φιάλες, όσες από αυτές έχουν σκουριά θα καθαρίζονται με υδροχλωρικό οξύ πυκνότητας 10 μέχρι 30%.

2.   Πλύση με νερό υψηλής θερμοκρασίας (της τάξως των +80ο C), που περιέχει καυστικό νάτριο σε συγκέντρωση 2-3%.

3.   Συστηματικό ξέπλυμα με άφθονο νερό.

4.   Συνιστάται απολύμανση με μια αποδεκτή μέθοδο, όπως ενδεικτικά σημειώνονται κατωτέρω: –    Παραμονή για 2′ – 5′ (πρώτα λεπτά) σε κλειστό χώρο με την επενέργεια υπέρθερμου ατμού. –    Βάπτισμα για 2′ – 3′ (πρώτα λεπτά) σε υδάτινο λουτρό θερμοκρασίας τουλάχιστον +80 C.

–    Βάπτισμα για 2′ – 5′ (πρώτα λεπτά) σε διάλυμμα χλωρίου με αρχική περιεκτικότητα σε υπόλειμμα «ελεύθερου» χλωρίου περίπου 100 μ.α.ε. νερού, που δεν θα μειώνεται κάτω από 50 μ.α.ε. νερού. –    Οποιαδήποτε άλλη μέθοδος απολυμάνσεως ή αποστειρώσεως, που θα είναι αποδεδειγμένα αποτελεσματική και θα εγκριθεί από την Υγειονομική Υπηρεσία.

Τα δοχεία μεταφοράς γάλακτος ή άλλων ρευστών πρώτων υλών ύστερα από κάθε χρήση τους θα πλύνονται καλά με ζεστό νερό και σαπούνι ή άλλο κατάλληλο και αποδεκτό από υγιεινής απόψεως απορρυπαντικό, θα ξεπλύνονται με άφθονο νερό και θα απολυμαίνονται με κατάλληλα μικροβιοκτόνα μέσα όπως λ.χ. με ατμό θερμοκρασίας +105ο C ή με θερμό νερό +77ο C επί 5′ (πρώτα λεπτά) ή με διάλυμμα χλωρίου με αρχική περιεκτικότητα σε υπόλειμμα «ελεύθερου» χλωρίου περίπου 100 μ.α.ε. νερού, που δεν θα μειώνεται κάτω από 50 μ.α.ε. νερού, επί 2′ (πρώτα λεπτά). Κατά τον ίδιο τρόπο θα πλύνονται και απολυμαίνονται αμέσως πριν από τη χρήση τους και τα καινούργια μεγάλα σκεύη που χρησιμοποιούνται ως περιέκτες για τη συσκευασία τροφίμων ή ποτών.

γ.   Αποθήκη πρώτων υλών, ανάλογου με τη δυναμικότητα παραγωγής του εργαστηρίου εμβαδού και πάντως όχι μικρότερου από 10 τ.μ. Αν χρησιμοποιούνται ευαλλοίωτες πρώτες ύλες, στην αποθήκη θα υπάρχει ψυγείο για τη συντήρηση των υλών τούτων.

δ.   Αποθήκη έτοιμων προιόντων, αν αυτά δεν διαθέτονται αμέσως στην κατανάλωση, ανάλογου με τη δυναμικότητα παραγωγής του εργαστηρίου εμβαδού και πάντως όχι μικρότερου από 10 τ.μ..

Προκειμένου για ευαλλοίωτα τα προιόντα στην αποθήκη θα υπάρχει ψυγείο για τη συντήρησή τους ή όλη η αποθήκη θα είναι ψυκτικός θάλαμος.

ε.   Ιδιαίτερο χώρο αποθηκεύσεως των χρησιμοποιουμένων ειδών συσκευασίας, ανάλογου με τη δυναμικότητα παραγωγής του εργαστηρίου εμβαδού και πάντως όχι μικρότερου από 7 τ.μ.. Αν δεν γίνεται συσκευασία των προιόντων του εργαστηρίου, ο χώρος αυτός δεν είναι απαραίτητος.

στ.  Αποχωρητήρια και αποδυτήρια προσωπικού, ανάλογα με τον αριθμό των απασχολούμενων στο εργαστήριο ατόμων.

ζ.   Αν υπάρχει γραφείο, τούτο θα είναι εγκατεστημένο σε ιδιαίτερο χώρο.

η.   Στα εργαστήρια επεξεργασίας τροφίμων όπως λ.χ. γάλακτος (τυροκομεία, εργαστήρια παρασκευής γιαούρτης, βουτύρου κ.τ.ομ.), φρούτων (εργαστήρια χυμώνφρούτων, κομποστών, μαρμελάδων κ.τ.ομ.), ψαριών (εργαστήρια αλιπάστων κ.τ.ομ.) κ.α., πέρα από τα ανωτέρω διαμερίσματα, θα υπάρχει και ιδιαίτερο, χωρισμένο από τα άλλα, διαμέρισμα παραλαβής της προοριζόμενης για επεξεργασία πρώτης ύλης. Και το διαμέρισμα τούτο θα είναι ευρύχωρο, ανάλογου με τη δυναμικότητα παραγωγής του εργαστηρίου εμβαδού και πάντως όχι μικρότερου από 10 τ.μ..

θ.   Αν ορισμένες ποσότητες των προιόντων εργαστηρίων τροφίμων ή ποτών διαθέτονται λιανικώς, θα υπάρχει και ιδιαίτερο διαμέρισμα πρατηρίου εμβαδού 15 τ.μ. τουλάχιστον, σαφώς χωρισμένο από τους άλλους χώρους του εργαστηρίου.

3.   Τα ανωτέρω διαμερίσματα θα είναι χωρισμένα μεταξύ τους με τοίχους ή άλλη παρόμοια στέρεη κατασκευή από ανθεκτικά στην υγρασία υλικά και θα έχουν:

α. Δάπεδα από αδιαπότιστο λείο, και μη εύθριπτο υλικό (μωσαικό, πλάκες μαρμάρου κ.τ.ομ.) χωρίς ρωγμές ή άλλες φθορές, με κατάλληλες κλίσεις προς φρεάτια δαπέδου για τον εύκολο καθαρισμό τους και ξέπλυμα με νερό. Τα φρεάτια δαπέδου  θα είναι εφοδιασμένα με σιφώνια και καλυμμένα με μεταλλικές σχάρες, στις οποίες τα κενά δεν θα είναι μεγαλύτερα από 5 χλστ.. Οι γωνίες, που σχηματίζονται από το δάπεδο και τους τοίχους, θα είναι κοίλες για να καθαρίζονται εύκολα.

Δεν επιτρέπεται η επικάλυψη των δαπέδων με μουσαμά ή άλλα υλικά μη ανθεκτικά στο πλύσιμο με άφθονο νερό.

β.   Τοίχους λείους επενδυμένους μέχρι ύψος 2 μ. τουλάχιστον με πλακίδια εφυαλωμένης πορσελάνης ανοικτού χρώματος. Οι υπόλοιπες επιφάνειες των τοίχων και της οροφής θα είναι κατά προτίμηση ασβεστόχριστες, ανοικτού χρώματος, ή θα διατηρούνται σε αρίστη κατάσταση και καθαρές. Κατ’ εξαίρεση, μπορεί, κατά την κρίση της αρμόδιας Υγειονομικής Υπηρεσίας, να επιτραπεί ο χρωματισμός, μέχρι ύψος 2 μ., των επιφανειών των τοίχων των αποθηκών πρώτων υλών, έτοιμων προιόντων και ειδών συσκευασίας με ελαιόχρωμα ή πλαστικό χρώμα, κατόπιν σχετικής επεξεργασίας, ώστε να γίνουν αδιαπότιστες και λείες.

γ.   Υγιεινή ύδρευση και αποχέτευση σύμφωνα με τα άρθρα23 και 24 της παρούσας.

δ.   Τις απαραίτητες προυποθέσεις πλήρους αερισμού και επαρκούς φωτισμού, σύμφωνα με τα άρθρα 21 και 22 της παρούσας.

ε.   Εφόσον χρησιμοποιούνται εστίες ή / και κλίβανοι, κατάλληλο σύστημα πλήρους απαγωγής ή, γενικά, εξουδετερώσεως των καπνών, της αιθάλης και των αερίων και οσμών, των παραγομένων σε ορισμένες φάσεις (βρασμός, ψήσιμο κλπ.) της επεξεργασίας ή παρασκευής των τροφίμων, κατά τις οποίες γίνεται χρήση εστιών ή / και κλιβάνων σύμφωνα με το άρθρο 27 της παρούσας.

Ακόμη, η κατασκευή των αποθηκών πρώτων υλών και έτοιμων προιόντων, των αποχωρητηρίων και των αποδυτηρίων θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των άρθρων 28, 25 και 30 αντίστοιχα, της παρούσας.

4.   Τα χρησιμοποιούμενα έπιπλα, θα είναι καλής κατασκευής με λείες, χρωματισμένες ή στιλβωμένες επιφάνειες και θα διατηρούνται σε καλή κατάσταση και απόλυτα καθαρά.

Οι οριζόντιες επιφάνειες των πάγκων, πάνω στις οποίες γίνονται οι διάφοροι χειρισμοί των τροφίμων, θα είναι από μάρμαρο ή ανοξείδωτο χάλυβα, ή όπου επιβάλλεται, από σκληρό ξύλο, χωρίς ρωγμές ή άλλες φθορές. Μετά το τέλος της εργασίας θα πλύνονται με ζεστό νερό και σαπούνι ή άλλο κατάλληλο και αποδεκτό από  υγειονομικής απόψεως απορρυπαντικό και θα ξεπλύνονται καλά με άφθονο νερό. Οι προθήκες και τα ερμάρια, που χρησιμοποιούνται για τη φύλαξη των πρώτων υλών ή προιόντων του εργαστηρίου, καθώς και των σκευών, θα κλείνουν ερμητικά, ώστε να εμποδίζεται η είσοδος ποντικών, βλαβερών εντόμων και κονιορτού.

Στα καταστήματα παρασκευής γλυκισμάτων, φαγητών ή άλλων παρασκευασμάτων επιβάλλεται η χρήση προθηκών κλεισμένων με συρματόπλεγμα Νο 16, για την τοποθέτηση των ανωτέρω προιόντων, ώσπου να αποκτήσουν τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και ακολούθως να συσκευασθούν ή να σταλούν στα καταστήματα διαθέσεώς τους ή, αν είναι ευαλλοίωτα, να τοποθετηθούν στα ψυγεία για συντήρηση. Οι προθήκες αυτές θα βρίσκονται σε κατάλληλα σημεία του εργαστηρίου, ώστε να μην επηρεάζονται από τον κονιορτό.

5.   Η συντήρηση των χρησιμοποιούμενων ευαλλοίωτων πρώτων υλών και των ευαλλοίωτων προιόντων του εργαστηρίου θα γίνεται σε ηλεκτρικά ψυγεία επαρκούς χωρητικότητας υπό σταθερή χαμηλή θερμοκρασία, το πολύ +7ο C, ανάλογα με το είδος της πρώτης ύλης ή του προιόντος και με τον επιθυμητό χρόνο συντηρήσεώς τους.

Σε κάθε ψυγείο θα υπάρχει μονίμως θερμόμετρο, τοποθετημένο σε κατάλληλο σημείο τούτου, ώστε να ελέγχεται εύκολα η ψύξη του.

Τα ψυγεία θα διατηρούνται σε κατάσταση απόλυτης καθαριότητας. Τα συντηρούμενα είδη θα τοποθετούνται στα ψυγεία με τάξη, ώστε να εξασφαλίζεται ο επαρκής αερισμός τους, να αποφεύγεται η μεταξύ τους επαφή και γενικά το ένα είδος να μην επηρεάζει το άλλο. Τρόφιμα, τα οποία μπορεί να επηρεάσουν δυσμενώς με οποιοδήποτε τρόπο (οσμή, γεύση, όψη) άλλα τρόφιμα, θα τοποθετούνται σε ιδιαίτερα ψυγεία ή, στην ανάγκη, σε ιδιαίτερες σχάρες. Απαγορεύεται η τοποθέτηση στο ίδιο ψυγείο και, ακόμη περισσότερο στις ίδιες σχάρες πρώτων υλών και έτοιμων προιόντων του εργαστηρίου.

6.   Τα σκεύη, που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά, φύλαξη, μέτρηση και ζύγιση των πρώτων υλών και για την παρασκευή και επεξεργασία των τροφίμων, θα είναι κατασκευασμένα από κατάλληλο και αποδεκτό από υγειονομικής απόψεως υλικό, κατά προτίμηση από ανοξείδωτο μέταλλο, με λείες εσωτερικές επιφάνειες, χωρίς ρωγμές, παραμορφώσεις, οξιδώσεις και κάθε είδους άλλες φθορές, και γενικά θα πληρούν τους όρους, που καθορίζουν οι σχετικές διατάξεις του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών ή άλλης νομοθεσίας για τα τρόφιμα.

Προκειμένου για εργαστήρια παρασκευής τροφίμων με πρώτη ύλη το γάλα, τα δοχεία μεταφοράς του γάλακτος, εκτός του ότι θα είναι κατασκευασμένα γενικά από κατάλληλο και υγειονομικώς αποδεκτό υλικό, χωρίς διαβρώσεις, μη απορροφητικό και μη τοξικό (αν είναι μεταλλικά θα είναι γαλβανισμένα με ψευδάργυρο ή άλλο ανοξίδωτο υλικό), θα έχουν πλατύ στόμιο και θα πωματίζονται με πώμα από κατάλληλο υλικό, δεν θα παρουσιάζουν εσωτερικές γωνίες ή ρωγμές ή παραμορφώσεις και θα διατηρούνται σε καλή κατάσταση.

Τα σκεύη, οι συσκευές και τα εργαλεία, που χρησιμοποιούνται κατά τους διάφορους χειρισμούς των τροφίμων, θα καθαρίζονται επιμελώς αμέσως μετά τη χρήση τους και ακολούθως θα φυλάσσονται σε κλειστά ερμάρια ή προκειμένου για μεγάλα σκεύη, σε κατάλληλα μέρη κατά τρόπο που να μη ρυπαίνονται. Μηχανήματα, που εργάζονται συνεχώς, θα καθαρίζονται μετά το τέλος της εργασίας ή και ενδιάμεσα, αν υπάρχουν αμφιβολίες για την καθαριότητά τους.

Αν σαν πρώτη συσκευασία τροφίμων ή ποτών χρησιμοποιούνται κουτιά ή άλλοι παρόμοιοι περιέκτες, οι περιέκτες αυτοί θα καθαρίζονται αποτελεσματικά αμέσως πριν από την χρησιμοποίησή τους με ειδική για τον σκοπόν αυτόν συσκευή.

Εξαίρεση μπορεί να γίνει μόνο σε περιπτώσεις χρήσεως πλαστικών περιεκτών, που κατασκευάζονται στο ίδιο το εργαστήριο τροφίμων ή ποτών, σε ιδιαίτερους χώρους, και μεταφέρονται από τις εγκαταστάσεις κατασκευής τους στις εγκαταστάσεις πληρώσεώς τους, χωρίς μεσολάβηση χεριών, μέσα σε κλειστό σύστημα διακινήσεώς τους, στο οποίο θα εξασφαλίζονται πρακτικά στείρες συνθήκες, ή, αν κατασκευάζονται σε εξωτερική μονάδα, αποθηκεύονται αμέσως μετά την κατασκευή τους με στείρες συνθήκες, κατά προτίμηση αυτόματα, σε ανθεκτικές πλαστικές σακκούλες μιας χρήσεως αποστειρωμένες, που θα κλείνουν αεροστεγώς. Με τον όρο «πρώτη συσκευασία» τροφίμων ή ποτών εννοείται η χρησιμοποίηση ενός πρώτου περιτυλίγματος ή περιέκτη, που βρίσκεται σε άμεση επαφή με το τρόφιμο ή το ποτό, καθώς και αυτό το ίδιο το περιτύλιγμα ή ο περιέκτης.

7.   Οι χρησιμοποιούμενες για την παρασκευή ή επεξεργασία τροφίμων ή ποτών πρώτες ύλες και πρόσθετες ύλες θα πληρούν τους όρους, που διαλαμβάνονται για κάθε μια από αυτές στον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών.

Τα κάθε είδους προιόντα των εργαστηρίων τροφίμων ή ποτών θα έχουν άμεμπτους οργανοληπτικούς χαρακτήρες, μη παρέχοντες ενδείξεις αλλοιώσεως, και θα πληρούν ως προς την επίδρασή τους στην υγεία του ανθρώπου, τους υγειονομικούς όρους και προυποθέσεις, που καθορίζουν ο Κώδικας Τροφίμων και Ποτών και οι σχετικές με τα τρόφιμα διατάξεις της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας.

Απαγορεύεται η μεταποίηση παλιών παρασκευασμάτων, ακόμη και η περισυλλογή υπολειμμάτων παλιών παρασκευασμάτων ή υλών, που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί (λ.χ. υπολείμματα κείκ, παντεσπανιού, άρτου κ.τ.ομ.) και η χρησιμοποίηση για την παρασκευή ή την επεξεργασία τροφίμων ή ποτών πρώτων υλών που παρουσιάζουν σημεία αλλοιώσεων ή ρυπάνσεων και γενικά ακατάλληλων ή επιβλαβών ή επικίνδυνων για την υγεία του ανθρώπου, υποπροιόντων ζωικής ή φυτικής προελεύσεως και μη επιτρεπόμενων από τον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών χρωστικών ή άλλων πρόσθετων υλών.

Γενικά οι διατάξεις της παρούσας ή άλλης Υγειονομικής Διατάξεως και οποιασδήποτε σχετικής με τα τρόφιμα και ποτά νομοθεσίας, που αναφέρονται στο μικροβιακό φορτίο και γενικά στην ποιότητα των τροφίμων και ποτών, καθώς και στις τηρητέες διαδικασίες για την υγιεινή παρασκευή ή επεξεργασία τούτων (ενδεικτικά αναφέρεται η παρ. 13 του άρθρου 39 της παρούσας για τα παγωτά), εφαρμόζονται και στα εργαστήρια του παρόντος άρθρου, ανάλογα με το είδος του παρασκευαζόμενου επεξεργασμένου ή / και συσκευαζόμενου τροφίμου ή ποτού.

8.   Τα προιόντα των εργαστηρίων παρασκευής ή επεξεργασίας ή / και συσκευασίας τροφίμων θα μεταφέρονται στα καταστήματα διαθέσεώς τους κατά τέτοιο τρόπο ώστε κατά τη διάρκεια της μεταφοράς τους να προστατεύονται από τα αίτια, που μπορούν να προκαλέσουν μόλυνση ή να έχουν οποιαδήποτε δυσμενή επίδραση σ’ αυτά, ανάλογα με το είδος του μεταφερόμενου προιόντος.

Ιδιαίτερα, τα γλυκίσματα, τα προιόντα γάλακτος, τα φαγητά και τα κάθε είδους παρασκευάσματα, εφόσον δεν είναι αεροστεγώς συσκευασμένα, θα τοποθετούνται σε κατάλληλα ερμητικά κλειστά δοχεία ή κιβώτια από ανοξείδωτο μέταλλο ή ξύλινα ή πλαστικά ανάλογα με το είδος του προιόντος, και θα μεταφέρονται με κατάλληλα διασκευασμένα κλειστά οχήματα, κατά τρόπο που να προστατεύονται από τις ρυπάνσεις.

Αν τα ανωτέρω προιόντα είναι ευαλλοίωτα, η μεταφορά τούτων θα γίνεται με οχήματα ψυγεία ή προκειμένου για βραχυχρόνιες διαδρομές, διάρκειας μέχρι δύο το πολύ ωρών με οχήματα που διαθέτουν κλειστό ισοθερμικό αμάξωμα. Για τη χρήση των ανωτέρω οχημάτων δεν απαιτείται ιδιαίτερη άδεια πέρα από εκείνη που εκδίδεται από τις Υπηρεσίες Συγκοινωνιών.

9.   Τα υλικά συσκευασίας των τροφίμων ή ποτών τα οποία έρχονται σε άμεση επαφή με το περιεχόμενό τους (πρώτη συσκευασία), θα είναι από υγειονομικώς αποδεκτή ύλη και άμεμπτης καθαριότητας, ώστε τα τρόφιμα ή ποτά να μην προσβάλλονται από το μέσο συσκευασίας τους, ούτε τούτο να προσβάλλεται με οποιονδήποτε τρόπο από το περιεχόμενό του ή να μεταφέρει σ’ αυτό επιβλαβείς για την υγεία του ανθρώπου ουσίες.

Γενικά, τα υλικά συσκευασίας των προιόντων των εργαστηρίων τροφίμων ή ποτών θα πληρούν τουλάχιστον τους όρους τους διαλαμβανόμενους στις σχετικές διατάξεις του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών ή άλλης σχετικής νομοθεσίας, εφόσον με την παρούσα δεν καθορίζονται αυστηρότεροι όροι.

Ειδικότερα, η συσκευασία γιαούρτης, επιτρέπεται μόνο σε καθορισμένου τύπου δοχεία (κεσέδες) μιας χρήσεως από υγειονομικώς αποδεκτό πλαστικό υλικό, τα οποία θα καλύπτονται ερμητικά με καλύμματα μιας χρήσεως από το ίδιο υλικό. Κατά τον ίδιο τρόπο θα συσκευάζονται και άλλα παρόμοια προιόντα, όπως κρέμες, μουσταλευριές, ταραμοσαλάτες κ.τ.ομ..

Απαγορεύεται η συσκευασία γιαούρτης σε πήλινα ή από άλλο υλικό κατασκευασμένα δοχεία πολλαπλής χρήσεως. Σε περιπτώσεις χρήσεως για τη συσκευασία γιαούρτης πήλινων, εσωτερικά εφυαλωμένων, ή άλλων παρόμοιων δοχείων, τα δοχεία αυτά απαγορεύεται να ξαναχρησιμοποιηθούν για τον σκοπόν αυτόν, στο εξωτερικό δε τούτων θα αναγράφεται με ανεξίτηλα στοιχεία η ένδειξη «το δοχείο δεν επιστρέφεται».

Κατά την μεταφορά τους από τα εργαστήρια παρασκευής γιαούρτης στα καταστήματα πωλήσεως τα δοχεία, που περιέχουν παραδοσιακή γιαούρτη, επιτρέπεται να είναι ακάλυπτα, με την προυπόθεση ότι θα τοποθετούνται μέσα σε ερμητικά κλειστά και απόλυτα καθαρά κιβώτια (ξύλινα ή πλαστικά ή μεταλλικά) σε μια μόνον οριζόντιασειρά, ώστε να μην τοποθετείται το ένα πάνω στο άλλο.

Επίσης επιτρέπεται η διατήρηση ακάλυπτων των ανωτέρω δοχείων και στα ψυγεία συντηρήσεως, εφόσον θα τοποθετούνται σε μια μόνον οριζόντια σειρά, κατά την παράδοσή τους όμως στους πελάτες θα καλύπτονται απαραίτητα με τα προαναφερόμενα καλύμματα.

Στα μέσα συσκευασίας των τροφίμων και ποτών, γενικά, που προσφέρονται συσκευασμένα θα αναγράφονται οι ενδείξεις που αναφέρονται στο είδος του προιόντος, στην επωνυμία του παρασκευαστή και στη διεύθυνση της έδρας του εργαστηρίου, καθώς και κάθε άλλη ένδειξη, που καθορίζει ο Κώδικας Τροφίμων και Ποτών.

10.  Οι νομείς εργαστηρίων ειδών κουλουροποιίας, τυποποιημένων παγωτών, εμφιαλωμένων αναψυκτικών ποτών και ξηρών καρπών οφείλουν να μη διαθέτουν τα προιόντα τους σε πλανόδιους ή στάσιμους μικροπωλητές, αν προηγουμένως δεν διαπιστώσουν ότι είναι κάτοχοι της προβλεπόμενης από την παρ. 9 άρθρου 49 της παρούσας άδειας της οικείας Αστυνομικής Αρχής.

11.  ‘Ολοι γενικά οι εσωτερικοί και οι ακάλυπτοι χώροι των εργαστηρίων τροφίμων ή ποτών, καθώς και ο εξοπλισμός τους, θα διατηρούνται απόλυτα καθαροί με τη φροντίδα του νομέα του εργαστηρίου και εφόσον η επιχείρηση παρέχει τα απαραίτητα για τον σκοπόν αυτόν μέσα, του κατά περίπτωση υπεύθυνου προσωπικού. Κατά την εκτέλεση των εργασιών καθαρισμού των χώρων των εργαστηρίων θα παίρνονται τα απαραίτητα μέτρα για την αποφυγή ρυπάνσεως των τροφίμων (πρώτων υλών και προιόντων του εργαστηρίου) και του εξοπλισμού τούτων. Απαγορεύεται η χρήση πριονιδιού ή άλλων παρόμοιων υλών για τον καθαρισμό των δαπέδων.

Δεν επιτρέπεται η παρουσία περιττών αντικειμένων και μεταχειρισμένων ειδών συσκευασίας (κιβώτια, καφάσια κ.τ.ομ.) στους χώρους των εργαστηρίων τροφίμων ή ποτών. Μεταχειρισμένα είδη συσκευασίας θα απομακρύνονται από το εργαστήριο ή, αν πρόκειται να ξαναχρησιμοποιηθούν, θα φυλάσσονται σε ιδιαίτερους χώρους, στους οποίους δεν θα υπάρχουν πρώτες ύλες, προιόντα του εργαστηρίου και είδη πρώτης συσκευασίας.

Τα απορρίμματα θα τοποθετούνται σε κατάλληλα δοχεία ή πλαστικούς σάκκους και θα αποκομίζονται, όπως ορίζει το άρθρο 33 της παρούσας.

12.  Απαγορεύεται η είσοδος ή η διατήρηση κατοικίδιων ζώων στους χώρους των εργαστηρίων τροφίμων ή ποτών. Στα ανωτέρω εργαστήρια θα παίρνονται τα απαραίτητα μέτρα για την καταπολέμηση των ποντικών και βλαβερών εντόμων (μύγες, κατσαρίδες κλπ.) των οποίων η παρουσία τους στους χώρους του εργαστηρίου αποτελεί ένδειξη ρυπάνσεως τούτων. Οι υπεύθυνοι εργαστηρίων μπορούν να απευθύνονται στην αρμόδια Υγειονομική Υπηρεσία και να ζητούν οδηγίες για τα ενδεικνυόμενα μέσα (μηχανικά ή χημικά) αποτελεσματικότερης και πιο ακίνδυνης για τον άνθρωπο καταπολεμήσεως των ποντικών και των βλαβερών εντόμων.

Επιβάλλεται ακόμη η λήψη και ανάλογων μέτρων για την αποφυγή της εισόδου στο εργαστήριο των ποντικών και των βλαβερών εντόμων, όπως είναι τα αναφερόμενα στο άρθρο 28 της παρούσας μέτρα και η τοποθέτηση συρμάτινου πλέγματος Νο 16 στις θύρες και στα παράθυρα του εργαστηρίου.

13.  Οι απασχολούμενοι στα εργαστήρια τροφίμων ή ποτών, ανεξάρτητα από τη σχέση τους με την επιχείρηση (επιχειρηματίας ή και μέλη της οικογενειάς του, υπάλληλοι, εργάτες κλπ.), θα είναι υγιείς και καθαροί.

Κατά την ώρα της εργασίας τους θα φορούν λευκή ή ανοικτόχρωμη μπλούζα, ποδιά και σκούφο. Τα άρθρα 14 και 36 της παρούσας εφαρμόζονται και στο προσωπικό των εργαστηρίων του παρόντος άρθρου.

Ειδικότερα, οι χειριστές των τροφίμων ή ποτών, γενικά, πριν από την έναρξη της εργασίας τους ή την επανάληψη αυτής μετά από διακοπή της για οποιοδήποτε λόγο, θα πλύνουν καλά τα χέρια τους με ζεστό νερό και σαπούνι.

14.  Οι ειδικές διατάξεις άλλων Υγιειονομικών Διατάξεων ή Διαταγμάτων, με τις οποίες ρυθμίζονται θέματα αναφερόμενα στα της λειτουργίας ορισμένων ειδών εργαστηρίων τροφίμων ή ποτών, εφαρμόζονται σε συνδυασμό με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, οι οποίες έχουν εφαρμογή για όσους όρους και προυποθέσεις δεν καλύπτουν οι ανωτέρω ειδικές διατάξεις.

15.  Κατά παρέκκλιση των διατάξεων της παρ. 2 του παρόντος άρθρου, η Υγειονομική Υπηρεσία μπορεί να δεχθεί την εγκατάσταση και λειτουργία μικρών εργαστηρίων παρασκευής τοπικών παραδοσιακών προιόντων (μαντολάτο, λουκούμια, χαλβάς κ.τ.ομ.) σε συνολικό χώρο 40 τ.μ. τουλάχιστον, εφόσον βρίσκονται σε επαρχιακές πόλεις ή κωμοπόλεις, οι διαδικασίες παραγωγής των προιόντων τους απαιτούν απλές εγκαταστάσεις, συγκρότηση και εξοπλισμό και σχετικά μικρό χώρο και τα προιόντα τους διαθέτονται χονδρικώς, εξολοκήρου ή εν μέρει, σε καταστήματα λιανικής πωλήσεως αποκλειστικά της περιοχής τους. Τα ανωτέρω εργαστήρια θα αποτελούνται από τα ακόλουθα διαμερίσματα εμβαδού ίσου ή μεγαλύτερου του αντίστοιχου αναφερόμενου: –    Διαμέρισμα κυρίως εργαστηρίου εμβαδού 25 τ.μ. τουλάχιστον. –    Διαμέρισμα πλύσεως σκευών εμβαδού 5 τ.μ. τουλάχιστον. –    Αποθήκη πρώτων υλών ή / και έτοιμων προιόντων εμβαδού 7 τ.μ. τουλάχιστον. –    Αποχωρητήριο προσωπικού 3 τ.μ..

Επιτρέπεται η εγκατάσταση του συστήματος πλύσεως σκευών σε κατάλληλη θέση του παρασκευαστηρίου, ώστε να μη ρυπαίνονται τα τρόφιμα κατά την λειτουργίατούτου, με την προυπόθεση ότι ο συνολικός αυτός χώρος θα είναι τουλάχιστον 30 τ.μ..

Αν ορισμένες ποσότητες των ανωτέρω προιόντων διαθέτονται λιανικώς, θα υπάρχει επί πλέον ιδιαίτερο, σαφώς χωρισμένο, διαμέρισμα πρατηρίου εμβαδού 12 τ.μ. τουλάχιστον.

Τα ανωτέρω εργαστήρια είναι άσχετα με τα εργαστήρια των καταστημάτων των άρθρων 38 (σνάκ – μπάρ, πιτσαρίες), 39 (ζαχαροπλαστεία, γαλακτοπωλεία, αναψυκτήρια), 43 (αμιγή πρατήρια ειδών ζαχαροπλαστείου, αμιγή γαλακτοπωλεία) και 44 (υπεραγορές τροφίμων), που ενδεχομένως ιδρύονται από τους φορείς των καταστημάτων τούτων σε αυτοτελείς και ανεξάρτητους χώρους αποκλειστικά και μόνο για την κάλυψη των αναγκών του καταστήματός τους. Τα εργαστήρια αυτά θα έχουν τον προβλεπόμενο από τις σχετικές διατάξεις του οικείου άρθρου χώρο παρασκευαστηρίου με την ανάλογη συγκρότηση και εξοπλισμό (απαραίτητα σύστημα πλύσεως των σκευών μαγειρικής ή ζαχαροπλαστικής), αποχωρητήριο και, όπου απαιτείται, αποθήκη. Για τη λειτουργία τέτοιου εργαστηρίου απαιτείται ιδιαίτερη άδεια, στην οποία θα σημειώνεται ότι τα προιόντα του θα διαθέτονται αποκλειστικά για την κάλυψη των αναγκών του καταστήματος του φορέα του.